Uluslararası ticaretin karmaşık dünyasında, gümrük süreçlerinin sorunsuz ilerlemesi için belirli tanımlayıcı bilgilere ihtiyaç duyulur. Bu tanımlayıcı bilgilerden biri de EORI numarasıdır. EORI (Economic Operators Registration and Identification) numarası, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşik Krallık (BK) başta olmak üzere, bu gümrük birliği ile ticaret yapan ekonomik operatörlerin (firmalar ve kişiler) gümrük otoriteleri tarafından tanınmasını sağlayan benzersiz bir kayıt ve tanımlama numarasıdır. İhracat ve ithalat işlemleri sırasında bu numara olmadan gümrük beyannameleri düzenlenemez, bu da EORI numarasını uluslararası ticaretin vazgeçilmez bir parçası haline getirir.
EORI Numarasının Amacı ve Neden Gereklidir?
EORI numarasının temel amacı, AB’nin gümrük bölgelerinde ve bu bölgelerle ticaret yapan ülkeler arasında gümrük işlemlerinin standartlaştırılması ve güvenliğinin artırılmasıdır. EORI numarası, aşağıdaki nedenlerle gereklidir:
- Tanımlama ve Kimlik Doğrulama: Gümrük otoritelerinin, gümrük beyannamesi veren veya gümrükleme faaliyetinde bulunan ekonomik operatörleri kolayca tanımlamasını sağlar.
- Gümrük Beyannameleri: AB veya BK’ya yapılan tüm ithalat ve ihracat beyannameleri ile transit beyannamelerinde EORI numarası belirtilmek zorundadır. Bu numara olmadan beyanname gönderilemez.
- Güvenlik ve Risk Yönetimi: Gümrük otoriteleri, EORI numarası aracılığıyla gönderileri izleyebilir, risk analizleri yapabilir ve güvenlik kontrollerini etkin bir şekilde yürütebilir.
- Standartlaşma: Farklı ülkelerdeki firmaların tek bir standart numara ile tanınmasını sağlayarak uluslararası ticaret süreçlerini basitleştirir ve hızlandırır.
- İletişim: Gümrük idareleri, bir ekonomik operatörle ilgili bilgi veya tebligatları bu numara üzerinden kolayca iletebilir.
Özellikle Türkiye’den AB ülkelerine veya Birleşik Krallık’a ihracat yapan firmalar için alıcının (ithalatçının) bir EORI numarasına sahip olması zorunludur. Bazı durumlarda, Türk ihracatçı firmaların da AB’ye ihracat yaparken EORI numarası alması gerekebilir; ancak bu genellikle, ürünlerini AB içinde depolama, taşıma veya ithalat işlemlerine bizzat dahil olma gibi durumlar için geçerlidir.
EORI Numarası Kimler İçin Zorunludur ve Nasıl Alınır?
EORI numarası, AB ve BK gümrük bölgelerinde ticari faaliyette bulunan veya bu bölgelerle ticaret yapan tüm ekonomik operatörler için zorunludur. Bu kapsamda yer alan başlıca aktörler şunlardır:
- AB/BK Ülkelerinde Yerleşik Firmalar: İthalat, ihracat veya transit işlemleri yapan tüm şirketler.
- AB/BK Dışı Ülkelerden Gelen Firmalar: AB/BK gümrük bölgesinde ilk kez beyanda bulunacak olan, ancak AB/BK’da yerleşik olmayan firmalar (örneğin, bir Türk firması AB’de kendi deposunu kurup buradan dağıtım yapacaksa veya AB içinde kendi gümrük beyannamelerini kendisi verecekse).
EORI Numarası Alma Süreci:
EORI numarası, ilgili AB üye ülkesinin veya Birleşik Krallık’ın gümrük idaresinden talep edilerek alınır. Süreç genellikle aşağıdaki adımları içerir:
- Hangi Ülkeden Başvurulacak: EORI numarası alacak firma, genellikle AB’de ilk ticari faaliyetini gerçekleştireceği veya en çok işlem yapacağı ülkenin gümrük idaresine başvurur. Bir firma yalnızca bir EORI numarası alır ve bu numara tüm AB genelinde geçerlidir.
- Başvuru Yöntemi: Çoğu ülke gümrük idaresi, online portal üzerinden veya e-posta yoluyla başvuru kabul eder.
- Gerekli Belgeler/Bilgiler: Başvuru sırasında firmaya ait temel ticari bilgiler istenir:
- Firma adı ve adresi
- Vergi kimlik numarası (Türkiye’deki vergi numaranız)
- Tescil numarası (ticaret sicil numarası)
- İletişim bilgileri
- Ticari faaliyet türü (ithalatçı, ihracatçı, taşıyıcı vb.)
- Onay ve Numaranın Verilmesi: Başvuru incelendikten sonra, firma genellikle birkaç gün içinde EORI numarasını alır. Bu numara, ülkenin ISO kodu (örn. TR, DE, GB) ile başlar ve ardından firmaya özgü bir rakam dizisi gelir (örn. TR12345678901).
EORI Numarasının İhracat Süreçlerindeki Yeri
Türkiye’den AB’ye veya BK’ya ihracat yaparken EORI numarasının rolü genellikle alıcı (ithalatçı) tarafındadır. Ancak, bazı durumlarda Türk ihracatçıların da bu numaraya ihtiyacı olabilir:
- Alıcı Firma İçin Zorunluluk: AB veya BK’daki ithalatçı firmanın, sizin gönderdiğiniz malları gümrükten çekebilmesi için kendi EORI numarası olması şarttır. Bu numara gümrük beyannamelerinde yer alır.
- Türk Firmasının AB/BK’da Depolama/Gümrükleme Yapması: Eğer bir Türk firması, ürünlerini AB içinde bir lojistik merkezde depolayacak ve buradan AB içindeki müşterilerine dağıtım yapacaksa veya AB içinde kendi gümrük işlemlerini bizzat yürütecekse, o zaman AB’de bir EORI numarası alması gerekir. Bu genellikle, AB’de bir vergi temsilcisi ataması veya bir şube kurması gibi durumlarla ilişkilidir.
- ** transit beyannameleri:** Ürünlerin AB içinden transit geçeceği durumlarda da EORI numarası gerekli olabilir.
EORI numarası, AB gümrük bölgesi ile yapılan ticarette bir nevi “ticaret kimlik kartı” görevi görür. Uluslararası ticarette yer alan tüm firmaların, özellikle AB pazarında etkin olmak isteyenlerin, EORI numarasının önemini anlaması ve gerektiğinde bu numarayı temin etmesi, gümrük işlemlerinin sorunsuz ve hızlı ilerlemesi için kritik bir adımdır.